ساکسیفون و ترومپت از مهمترین و محبوب ترین سازهای بادی هستند در سبک‌های مختلف موسیقی از جمله جاز، کلاسیک و موسیقی نظامی محسوب می‌شوند. با این حال خیلی از افراد تفاوت این دو را نمی دانند. با اینکه هر دو در دسته سازهای بادی قرار می‌گیرند و بدنه ای از جنس برنج دارند، اما ساکسیفون یک ساز بادی چوبی و ترومپت یک ساز بادی برنجی محسوب می شود. تفاوت در نحوه تولید صدا، ساختار، کاربرد و هزینه نگهداری، این دو ساز را کاملاً از یکدیگر متمایز می‌کند. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های کلیدی ساکسیفون و ترومپت پرداخته و به شما کمک می‌کنیم تا در صورت علاقه به شروع یک ساز بادی انتخاب مناسبی داشته باشید.
آوای ماهان، آموزشگاه موسیقی در غرب تهران، برگزارکننده کلاس های آموزشی انواع سازها به صورت کاملا حرفه ای و تخصصی میپردازد. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه و شرایط ثبت نام و همچنین دریافت مشاوره رایگان از طریق شماره های موجود در سایت با ما تماس بگیرید.
آوای ماهان برگزارکننده کلاس های آموزش ساکسیفون به صورت کاملا حرفه ای می باشد و شما می توانید در صورت تمایل از طریق شماره های موجود در سایت با ما تماس بگیرید. همچنین اگر تمایل دارید تا به صورت کاملا حرفه ای ترومپت یاد بگیرید، می توانید در کلاس های آموزش ترومپت آوای ماهان شرکت کنید و به صورت کاملا حرفه ای آموزش ببینید.
تفاوت در خانواده سازهای ترومپت و ساکسیفون
یکی از مهمترین تفاوت‌های بین ساکسیفون و ترومپت، دسته‌بندی آن‌ها در خانواده سازها است:
- ترومپت: در خانواده سازهای بادی برنجی قرار دارد. این ساز از طریق ارتعاش لب‌های نوازنده در سرساز که شبیه یک فنجان کوچک است صدا تولید می‌کند و این صدا در طول لوله ی ساز تشدید شده و از طریق دهانه ی شیپوری در هوا منتشر می شود.
- ساکسیفون: اگرچه بدنه ی آن از جنس برنج ساخته می‌شود، اما در دسته سازهای بادی چوبی طبقه‌بندی می‌شود، زیرا از آنش یا قمیش که یک تکه چوب برش خورده ی باریک است برای تولید صدا استفاده می‌کند. در واقع مکانیزم آن شباهت زیادی به کلارینت دارد. نوازنده پس از به ارتعاش درآوردن آنش با دمیدن، با کمک کلیدهای ساز می تواند نتهای مختلف را بنوازد.
جدول مقایسه ترومپت و ساکسیفون
| ویژگی‌ها | ساکسیفون | ترومپت |
| جنس بدنه | فلز برنج | فلز برنج |
| نوع لوله | مخروطی شکل | استوانه‌ای خمیده |
| تعداد کلیدها | حدود ۲۰ کلید | ۳ کلید |
| سرساز | دارای آنش (قمیش) | فنجان مانند |
| حجم و اندازه | بزرگ‌تر و دارای شکل خمیده | کوچک‌تر و جمع‌وجور |
| دامنه صوتی | B♭3 تا F6 | F♯3 تا C6 |
| سبک‌های موسیقی | جز، پاپ، کلاسیک، موسیقی نظامی | کلاسیک، جز، پاپ، موسیقی نظامی |
ساکسیفون دارای سایزهای متفاوتی است، سایز آلتو رایج ترین سایز و مناسب ترین برای شروع است و سایز تنور پس از آن از محبوب ترین صدا را دارد. سایزهای دیگر آن سوپرانو، باریتون و باس هستند. سایزهای آلتو، تنور، باریتون و باس دارای ساختاری خمیده و بزرگ‌تر هستند و تعداد زیادی کلید برای تغییر نت‌ها دارند. در مقابل، ترومپت بصورت یک لوله ی پیچ خورده است و فقط سه کلید (پیستون) دارد که طول لوله را تغییر داده و نتهای متفاوتی ایجاد می کنند. تغییر نتهای ترومپت با کشیده تر شدن لب نوازنده (مشابه وقتی که سوت می زنید) و استفاده از ترکیبی از کلید ها صورت می گیرد.
این مطلب را نیز بخوانید: بهترین سن یادگیری موسیقی
نحوه تولید صدا در ساکسیفون و ترومپت
تفاوت اساسی دیگر ساکسیفون و ترومپت در نحوه تولید صدا است:
- ساکسیفون: صدای آن از طریق لرزش یک آنش (قمیش) چوبی در دهانه ساز تولید می‌شود. این ساز به همین دلیل در دسته سازهای بادی چوبی قرار می‌گیرد. پس از آن نوازنده با بستن سوراخهای موجود روی بدنه ی ساز با کمک کلیدها طول موثر لوله را تغییر داده و نتهای متفاوتی تولید می کند. این کار مشابه همان روشی است که در فلوت و کلارینت و ابوا اتفاق می افتد.
- ترومپت: صدای آن از لرزش لب‌های نوازنده در برابر دهانه (mouthpiece) ایجاد می‌شود و نوازنده با تغییر کشیدگی لب‌ها و فشار هوا، نتهای مختلف را تولید می‌کند. کلیدها پیستون هایی را روی ساز حرکت می دهند که با بستن یا باز کردن مسیر باعث تغییر طول مسیر هوا (از محل دهانه تا شیپور) می شود، در هر آرایشی از کلید ها نت اصلی و هارمونیک های آن (مثلا دو، سل، دو، می، سل، ..) بسته به میزان کشیدگی لب و در نتیجه فشار هوای خارج شده از لب نوازنده می تواند به صدا درآید.
صدای ساکسیفون نرم و صمیمانه است، به دلیل وجود کلیدهای مخصوص برای هر نُت امکان اجرای پاساژهای سریع را به راحتی دارد. این ساز گستره صوتی بیشتری دارد و در سبک‌هایی مانند جاز، پاپ، بلوز و موسیقی معاصر بسیار پرکاربردتر است. ترومپت در محدوده های بالا صدایی درخشان، نافذ و قدرتمند دارد، از این رو جدا از ملودی نوازی، در فانفارها (پرش های آکوردی که در قدیم در جنگ ها و اعلان های حکومتی استفاده می شد) و همینطور در ایجاد ضربه های ریتمیک به طور خاص استفاده می شود و در ارکسترهای کلاسیک و موسیقی نظامی پرکاربردتر از ساکسیفون است. هردوساز در بداهه نوازی بسیار محبوب هستند و در سبک های جز، پاپ و موسیقی رقص به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.
این مطلب را نیز بخوانید: تفاوت ساز کلارینت و ابوا
تفاوت در یادگیری و تکنیک نوازندگی
آیا ساکسیفون یادگیری راحت‌تری دارد یا ترومپت؟
- ساکسیفون: یادگیری ساکسیفون برای مبتدیان ساده‌تر است، زیرا انگشت‌گذاری آن مشابه سایر سازهای بادی چوبی (مثل کلارینت) است. علاوه بر این، به‌دلیل ساختار کلیدهایش، تغییر نت‌ها آسان‌تر انجام می‌شود.
- ترومپت: شروع یادگیری نوازندگی ترومپت دشوارتر است زیرا نوازنده باید با کنترل فشار هوا و لرزش لب‌ها نت‌ها را تولید کند. یادگیری نحوه صحیح نفس‌گیری و تولید صدا در این ساز زمان بیشتری نیاز دارد.
هزینه و نگهداری ساکسیفون و ترومپت
| ویژگی‌ها | ساکسیفون | ترومپت |
| قیمت ساز مبتدی | گران‌تر | ارزان‌تر |
| هزینه نگهداری | زیاد (نی‌ها و پدها نیاز به تعویض دارند) | کمتر (فقط تمیز کردن و روغن‌کاری) |
| تعمیرات | پیچیده‌تر (بیشتر قطعات متحرک دارد) | آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر |
ساکسیفون معمولاً گران تر از ترومپت است و هزینه نگهداری آن نیز بیشتر است، زیرا قمیش‌های آن باید مرتباً تعویض شوند. از سوی دیگر، ترومپت نگهداری ساده‌تری دارد و فقط نیاز به تمیز کردن و روغن‌کاری منظم دارد.
این مطلب را نیز بخوانید: انواع ساز کمانچه و ویژگی های آن ها
نتیجه گیری
اگر به دنبال سازی هستید که برای موسیقی جاز، پاپ یا سبک‌های معاصر مناسب باشد، ساکسیفون گزینه بهتری است. اگر به موسیقی کلاسیک، موسیقی نظامی یا ملودی‌های قدرتمند علاقه دارید، ترومپت انتخاب بهتری خواهد بود. اگر به‌دنبال یادگیری سریع‌تر هستید، ساکسیفون یادگیری ساده‌تری دارد. اما اگر چالش‌های نوازندگی را دوست دارید، ترومپت گزینه مناسبی است . از نظر هزینه، ترومپت ارزان‌تر و نگهداری آن آسان‌تر است، اما ساکسیفون به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
سوالات متداول
در ادامه به بررسی سوالات متداول در این خصوص میپردازیم:
- آیا ساکسیفون یادگیری آسان‌تری نسبت به ترومپت دارد؟
بله، ساکسیفون برای مبتدیان راحت‌تر است، زیرا دارای سیستم کلیدهای مکانیکی است که تغییر نت‌ها را ساده‌تر می‌کند. اما در ترومپت، نوازنده باید با کنترل لرزش لب‌ها و فشار هوا، نتهای مختلف را تولید کند که یادگیری آن دشوارتر است.
- ساکسیفون بهتر است یا ترومپت برای شروع نوازندگی؟
اگر به موسیقی جاز، پاپ یا موسیقی معاصر علاقه دارید، ساکسیفون گزینه بهتری است. اما اگر می‌خواهید در ارکسترهای کلاسیک یا موسیقی نظامی فعالیت کنید، ترومپت مناسب‌تر خواهد بود.
- آیا ساکسیفون گران‌تر از ترومپت است؟
بله، معمولاً ساکسیفون قیمت بالاتری نسبت به ترومپت دارد، به‌خصوص مدل‌های حرفه‌ای آن. همچنین، ساکسیفون نیاز به تعویض مداوم نی و سرویس دوره‌ای دارد که هزینه‌های نگهداری آن را افزایش می‌دهد.
- تفاوت صدای ساکسیفون و ترومپت چیست؟
ساکسیفون صدایی نرم، انعطاف‌پذیر و مناسب برای بداهه‌نوازی دارد. در مقابل، ترومپت صدایی شفاف، نافذ و قدرتمند دارد که معمولاً در بخش‌های ملودیک و رهبری ارکستر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ترومپت و ساکسیفون در چه سبک‌های موسیقی استفاده می‌شوند؟
ساکسیفون در جاز، پاپ، موسیقی معاصر، موسیقی نظامی و حتی موسیقی کلاسیک کاربرد دارد. ترومپت بیشتر در موسیقی کلاسیک، موسیقی نظامی، ارکسترال و سبک جاز استفاده می‌شود.
- ساکسیفون و ترومپت چند کلید دارند؟
ساکسیفون معمولاً حدود ۲۰ کلید دارد که به نوازنده امکان اجرای طیف وسیعی از نت‌ها را می‌دهد. اما ترومپت فقط ۳ کلید اصلی دارد که با ترکیب‌های مختلف، نتهای متفاوتی تولید می‌کند.
- آیا ترومپت و ساکسیفون در یک دسته از سازهای بادی قرار دارند؟
خیر، ترومپت یک ساز بادی برنجی است، در حالی که ساکسیفون در دسته سازهای بادی چوبی قرار دارد، چون صدای آن از طریق نی (قمیش) تولید می‌شود.
- نگهداری از ساکسیفون سخت‌تر است یا ترومپت؟
نگهداری از ساکسیفون سخت‌تر است، زیرا نی‌های آن باید به طور مرتب تعویض شوند و مکانیزم کلیدهای آن نیاز به سرویس دوره‌ای دارد. اما ترومپت فقط نیاز به تمیز کردن منظم و روغن‌کاری سوپاپ‌ها دارد.
- آیا برای نواختن ساکسیفون باید از بند گردن استفاده کرد؟
بله، معمولاً نوازندگان ساکسیفون از بند گردن استفاده می‌کنند تا وزن ساز را روی گردن توزیع کرده و راحت‌تر بنوازند. اما ترومپت نیازی به بند گردن ندارد و با دست نگه داشته می‌شود.
- آیا ساکسیفون و ترومپت از نظر دامنه صوتی تفاوت دارند؟
بله، ترومپت دارای دامنه صوتی وسیع‌تری است و می‌تواند نتهای بسیار بالا را اجرا کند. اما ساکسیفون توانایی تولید نتهای متنوع و اجراهای ملودیک پیچیده‌تری دارد.
