سه تار
«همین که دوتا ناخن به آن (سه تار) زدم، اشک از چشمانم سرازیر شد. دیدم که موسیقیِ غرب چنین حالتی را هیچ وقت به من نمی‌دهد.» محمدرضا لطفی
- تار, سه تار, عود
آشنایی با سه تار
سه‌تار از سازهای زهی-مضرابی موسیقی ایرانی است که معمولاً با ناخن (انگشت سبابه)، نواخته می‌شود. در ساخت سه تار از چوب، فلز، زه یا نخ نایلون استفاده می شود.
ساز سه تار از قسمتهای مختلف کاسه، صفحه ی رو، دسته، پرده ها، سرپنجه، گوشی ها، شیطانک، خرک، سیمگیر و سیم ها تشکیل شده است.
کاسه ی رزونانس سه تار معمولا از چوب توت ساخته می شود. این کاسه را گاه از چوب یک تکه و گاهی هم از ترک های متصل به هم می سازند و روی دهنه ی آن صفحه ای چوبی قرار می گیرد. در این صفحه ی چوبی سوراخ های برای خروج صدا تعبیه شده است.
در روی صفحه خرک قرار گرفته است. اندازه خرک حدودا 4 سانتیمتر است و ارتفاع آن 7 میلیمتر است.
دسته سه تار به صورت لوله‌ای تو پُر به قطر تقریبی 2.5 و طول 40 تا 50 سانتی متر از جنس چوب ساخته می‌شود. روی دسته سه تار مسطح و پشت آن نیم دایره است و پرده‌ها روی آن بسته می‌شوند. دسته سه تار از یک طرف به کاسه و از طرف دیگر به سر پنجه متصل می‌شود.
سه تار، دارای ۴ سیم از جنس فولاد و برنز است که با ضخامت‌های متفاوت هستند: سیم یکم یا سیم سفید سه‌تار از جنس فولاد و سیم دوم یا سیم زرد از جنس برنز است. سیم سوم یا سیم مشتاق یا زنگ که دقیقا هم‌جنس و هم اندازهی سیم یکم است. سیم چهارم سه‌تار که آن هم زرد رنگ است و از دیگر سیم‌ها قطورتر است.
یک طرف سیم ها در قسمت سرپنجه به گوشی ها وصل شده است. سپس در طول دسته و پرده ها کشیده شده و از روی خرک عبور می کنند و در انتهای کاسه در سیمگیر مهار می شوند.
سه‌تار ۲۶ پرده قابل حرکت دارد و وسعت صدای آن از هنگامِ بمِ دو زیر خط حامل تا لا بمل بالای خط حامل و نزدیک به سه اکتاو است.
کاربرد سه تار
سه‌تار پیشتر هم‌خانواده با سازهایی چون دوتار و تنبور بوده است و امروزه به تار بسیار نزدیک‌تر است. در موسیقی دستگاهی ایران استفاده از سه‌تار بسیار رواج دارد؛ گرچه بیشتر برای تکنوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز برای هر دستگاه کوک ویژه‌ای دارد
سه تار دارای صدایی مخملین و ظریف است و از آنجایی که با کنار ناخن انگشت سبابه دست راست نواخته می‌شود، صدای ساز ارتباط مستقیمی با اعصاب و روان نوازنده پیدا می‌کند و از این رو سه تار را اغلب همدم اوقات تنهایی خوانده‌اند. سه تار به علت همین ویژگی ها و صدای ظریفش، همواره مورد توجه صوفیان بوده است.
اغلب شنوندگان، ساز سه تار را دارای لحن و نوای غمگینی احساس می‌کنند، اما نوازندگان معاصر موسیقی ایرانی در تلاش برای توسعه موسیقی مدرن و نوی ایران، آثار زیبایی آفریده‌اند که با حال و هوایی که تا دو دهه پیش از ساز سه‌تار تصور می‌شد کاملاً متفاوت است.
البته می بایست اشاره کرد که در سه تار نوازی مدرن تجربه استفاده از مضراب سیمی تجربه ای موفق بوده و با ایجاد صدایی شفاف و کریستالی کمک شایانی به گسترش امکانات ساز سه‌تار نموده است. اجرای تک سیم هایی خاص و همچنین افزایش قدرت اجرای دینامیک های مختلف نیز از مزایای استفاده از مضراب سیمی در نوازندگی سه‌تار است.
سه تار علاوه بر موسیقی دستگاهی، در سبک های دیگری مثل فیوژن و پاپ نیز به کار می رود. برخی نوازندگان نیز تکنوازی یا همنوازی در محافل موسیقی یا خلوت نوازی را ترجیح می دهند.
سه تار معمولا در اندازه های 14، 15 و 16ساخته می شود. این اندازه ها مربوط به دهانه ی کاسه می باشند که به ترتیب کوچک،متوسط و بزرگ نامیده می شوند.
هرکدام از این اندازه ها خصوصیات و کاربرد های خاص خود را دارند.
هرچه کاسه ساز بزرگ تر شود حجم صدا، بلندی صدا و بم بودن صدا بیشتر می شود.
سازهای کاسه کوچک صدای کم حجم تر و کمی زیر تر دارند.
سه تار در دو مدل کاسه ی یک تکه و کاسه لاترک ساخته می شود و کیفیت آن به مهارت سازنده و چوب مورد استفاده بستگی دارد.
بهتر است قبل از خرید سه تار حتما با یک استاد مشورت کنید تا با توجه به نیازتان انتخاب درستی انجام دهید. اساتید معمولا جنس چوب، وزن دسته و وزن کلی ساز، ابعاد کاسه، جنس خرک و فاکتورهای مختلفی را مد نظر قرار می دهند که بررسی آنها برای افراد آماتور مقدور نیست.
برای مراقبت از ساز سه تار نکات زیر را رعایت کنید:
-یک کاور مخصوص ضدضربه برای سه تار خود تهیه کنید تا در هنگام جابه جایی از آسیبهای احتمالی در امان باشد.
-بعد از تمرین و استفاده ساز خود را در کاور قرار دهید.
-سرما و گرمای شدید به ساز شما آسیب می رساند. ساز خود را در محیطی با دمای متعادل نگه دارید.
-حتما از رطوبت گیر در کاور ساز استفاده کنید به خصوص در محیط هایی که رطوبت بالا دارند.
– از قراردادن سه تار در معرض تابش مستقیم آفتاب، گرمای مستقیم وسایل حرارتی و باد کولر خودداری کنید.
-داشتن یک پایه برای ایمنی ساز لازم است. پایه ی مخصوص سه تار برای زمانهای کوتاه استراحت حین تمرین و استفاده، ایمنی ساز شما را فراهم می کند.
-اگر قرار است به مدت طولانی از سه تار استفاده نکنید، قبل از قرار دادن در جعبه، کوک آن را شل کنید.
– برای تمیز کردن سه تار از دستمال پارچه ای نرم بدون پرز و خشک استفاده کنید و در صورت لزوم برای پاک کردن لکه ها از دستمال با رطوبت کم استفاده کنید . از به کار بردن پاک کننده هایی که مواد آن شامل حلال هایی نظیر الکل ، تینر و مواد روغنی ( جهت جلا ) است، بپرهیزید.
-قبل از نوازندگی دستهای خود را بشوئید. آلودگی، چربی و رطوبت موجود در دستها موجب افت کیفیت ساز می شود.
چرا آوای ماهان؟
آموزشگاه موسیقی آوای ماهان مجموعه ای است فرهنگی و هنری متشکل از کادر مجرب و به روز از اساتید و نوازندگان که همگی دارای سوابق قابل توجه فعالیت در ارکسترهای مطرح ایران (همچون ارکستر سمفونیک و ارکسترهای راک، پاپ و جز) و تدریس هستند با بهره گیری از فضا و امکانات آموزشی مناسب شامل سازهای آکوستیک و الکترونیک، کلاسها و سالن تمرین مجهز، در کنار کادر اداری دقیق و مجرب که در زمینه ی برگزاری کلاسهای موسیقی، رویدادها و کارگاههای پژوهشی و آموزشی، کنسرت های هنرجویی و حرفه ای و تولید آثار موسیقایی فعالیت می کند. توجه اصلی ما در مجموعه آوای ماهان بر کیفیت آموزش در زمینه های درک و شناخت موسیقی، پیشبرد تکنیک، علاقمندسازی هنرجویان و خدمات دقیق و منظم به اساتید و هنرجویان در چیدمان و برگزاری کلاسها و رویدادهای مرتبط است. گروه کُر آوای ماهان از حرفه ای ترین گروههای کُر فعال کشور است که همواره در سالنهای مهم کشور، جشنواره های داخلی و خارجی و مسابقات متعدد شرکت داشته و افتخارات گوناگون کسب کرده است. همچنین پروژه های مختلفی در زمینه ی تنظیم موسیقی و آهنگسازی برای نمایش، آثار موسیقی کلاسیک و پاپ در این مجموعه به انجام رسیده و در مواردی توسط اساتید و یا هنرجویان به اجرا یا ضبط رسیده است.
همکاری با اساتید مجرب و به روز
فضای آموزشی و امکانات مناسب
افتخارات متعدد آوای ماهان، اساتید و هنرجویان
برگزاری کنسرت های هنرجویی و حرفه‌ای
ارکستر، گروه کُر و تمرینهای جمعی
تنوع کلاسها و ورکشاپهای حضوری و آنلاین
همکاری با اساتید مجرب و به روز
فضای آموزشی و امکانات مناسب
افتخارات متعدد آوای ماهان، اساتید و هنرجویان
برگزاری کنسرت های هنرجویی و حرفه‌ای
ارکستر، گروه کُر و تمرینهای جمعی
تنوع کلاسها و ورکشاپهای حضوری و آنلاین
هنرجویان آوای ماهان
سوالات متداول
همکاری در ارکسترهای کلاسیک و پاپ، نوازندگی در آنسامبل های کوچک مانند کوارتت ها، ضبط استودیویی، اجرا در موسیقی تئاترها، تدریس
بهتر است که شروع یادگیری ساز بصورت حضوری باشد تا معلم بتواند در مورد اکول نوازندگی (یعنی نحوه ی نشستن درست، گرفتن ساز و آرشه، انگشت گذاری، ...) نکات مهم و اولیه را به هنرجو بگوید و موارد فوق را چک کند، اما به طور کلی حتا برای شروع نیز می توان کلاسهای آنلاین را داشت.
میزان تمرین مورد نیاز شما بستگی به هدف و جدیت شما در یادگیری این ساز دارد. اما حداقل میزان متوسط تمرین روزی .... ساعت در ۶ ماه اول شروع ساز و روزی .... ساعت در ..... بعدی دوره ی آموزشی است
مدت یادگیری ساز بستگی به میزان تمرین شما دارد، و هرچه مدت آموزش شما بیشتر باشد حرفه ای تر خواهید بود. برای اینکه بتوانید به حداقلی از نوازندگی برسید که بتوانید در جمع یا ارکسترهای آماتور شروع به کار کنید حداقل دو الی سه سال نیاز به تمرین مستمر تحت نظارت استاد دارید
بله. برای کودکان با توجه به جثه ی آنها سایزهای متفاوتی از ساز در بازار موجود است. سایز ۴/۴ این ساز مناسب افراد بالغ و بزرگسال است و برای کوچکترها سایزهای ۴/۳، ۴/۲، ۴/۱ از این ساز قابل تهیه است
کودکان کم سن (۴ تا ۷ سال) اگر دوره ی ارف را گذرانده باشند در یادگیری این ساز موفق تر خواهند بود، اما برای بزرگسالان (۸، ۹ سال به بالا) پیش نیازی لازم نیست و تمامی موارد مورد نیاز در طول دوره ی آموزش تدریس خواهد شد
بهترین سن شروع ساز از حدود ۶، ۷ سالگی هست، اما هنرجویانی از سن ۴، ۵ سال هم شروع کرده و در یادگیری این ساز موفق بوده اند
چرا آوای ماهان؟
آموزشگاه موسیقی آوای ماهان مجموعه ای است فرهنگی و هنری متشکل از کادر مجرب و به روز از اساتید و نوازندگان که همگی دارای سوابق قابل توجه فعالیت در ارکسترهای مطرح ایران (همچون ارکستر سمفونیک و ارکسترهای راک، پاپ و جز) و تدریس هستند با بهره گیری از فضا و امکانات آموزشی مناسب شامل سازهای آکوستیک و الکترونیک، کلاسها و سالن تمرین مجهز، در کنار کادر اداری دقیق و مجرب که در زمینه ی برگزاری کلاسهای موسیقی، رویدادها و کارگاههای پژوهشی و آموزشی، کنسرت های هنرجویی و حرفه ای و تولید آثار موسیقایی فعالیت می کند. توجه اصلی ما در مجموعه آوای ماهان بر کیفیت آموزش در زمینه های درک و شناخت موسیقی، پیشبرد تکنیک، علاقمندسازی هنرجویان و خدمات دقیق و منظم به اساتید و هنرجویان در چیدمان و برگزاری کلاسها و رویدادهای مرتبط است. گروه کُر آوای ماهان از حرفه ای ترین گروههای کُر فعال کشور است که همواره در سالنهای مهم کشور، جشنواره های داخلی و خارجی و مسابقات متعدد شرکت داشته و افتخارات گوناگون کسب کرده است. همچنین پروژه های مختلفی در زمینه ی تنظیم موسیقی و آهنگسازی برای نمایش، آثار موسیقی کلاسیک و پاپ در این مجموعه به انجام رسیده و در مواردی توسط اساتید و یا هنرجویان به اجرا یا ضبط رسیده است.کاروپت همچنین با اطلاع رسانی و نشر مقالات و اطلاعات مفید درباره رفتار و نگهداری حیوانات، در راستای بالا بردن فرهنگ درست نگهداری از حیوانات خانگی و نیز حمایت از حیوانات بی سرپرست تلاش می‌کند. پت شاپ ما در کرج بوده و خدمات خود را در سراسر کشور ارائه می‌دهد، امید ما جلب رضایت شما است.
لطفاً نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را در راستای ارتقای کیفیت سرویس دهی با ما در میان بگذارید. پیشاپیش از توجه شما کمال تشکر را داریم.
