آموزش نی
” آنچه مولوی دربارهٔ «نی» سروده، در نی کسائی به واقعیت پیوسته‌است.” حسین دهلوی
نی
نی یک ساز بادی از دسته ی سازهای بادی بدون زبانه است و از قدیمی ترین سازهای اصیل موسیقی ایرانی به شمار می آید. رایجترین نوع نی از یک لوله ی استوانه ای از جنس گیاه نی ساخته می شود که شامل هفت بند و شش گره در طول خود می باشد. به این نوع نی، نی هفت بند نیز گفته می شود. قطر نی بین 1.5 تا 3 و طول آن از 30 تا 70 سانتیمتر است. در تمام مدل ها، روی لوله کمی به سمت پایین ۵ سوراخ در طرف جلو و یک سوراخ در قسمت عقب قرار گرفته و در یک یا دو انتهای نی روکشی برنجی با طولی کوتاه لوله نئی را پوشانده است، لبه لوله در قسمت دهانی آن قدر تیز است که می تواند لای دندانها قرار گیرد.
برای نواختن نی نوازنده نفس خود را از انتهای بالایی به داخل نی می فرستد. مقدار زیادی از این هوا از اولین سوراخ باز خارج می شود. بنابراین باز و بسته شدن سوراخ ها توسط انگشتان هر دو دست نوازنده، طول هوای مرتعش و طول موج ارتعاش را زیاد و کم کرده و در نتیجه صدا، زیر و بم می شود. ساز نی قابلیت کوک شدن ندارد و به طور معمول نوازنده گان حرفه ای از انواع مختلف نی در همنوازی ها و تکنوازی استفاده می کنند.
روش نواختن نی به این صورت است که نوازنده ساز نی را به صورت عمودی در دست می گیرد و دهانه ی آنرا بین دو دندان جلو و عقب و یا بین لب ها قرار می دهد و هوا را از دهانه ی نی وارد آن می کند و با انگشت گذاری بر روی سوراخ ها و تغییر فشار هوا صداهای گوناگون را تولید می کند. نوازنده میتواند دست راست را بالای دست چپ و یا برعکس قرار دهد.
ساز نی کوتاه
ساز نی کوتاه سازیست که زمان اجرای آهنگ های محلی از آن بهره می برند. قطر این ساز نسبت به باقی نی ها بیشتر است. نوازنده با استفاده از دورگه کردن صدا، توسط این ساز صدای بم تولید می کند.
ساز نی بلند
این ساز نی، بلندترین گونه ی ساز میباشد و طول بلندی آن به ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر می رسد. صدای این ساز بسیار سوزناک و بم است. نام دیگر این مدل نای خرک میباشد و تعداد سوراخ های آن ۵ تا است. این ساز بلند در بین مردم مناطق جنوب ایران و ترکمن ها و مناطق خراسان محبوب و مرسوم است.
ساز نی هفت بند
ساز نی هفت بند دارای ۵ سوراخ است که ۴ تا روی آن و یکی در پشت آن قرار دارد. این ساز دارای ۷ بند و ۶ گره است و احتمالا علت نام گذاری آن به نام “هفت بند” نیز همین باشد. البته بطور کلی عدد هفت بین ایرانیان عدد مقدسی بوده است. این نوع نی را معمولاً با دندان می نوازند به اینصورت که سر آنرا بین دندان ها قرار داده و هوا را بدون واسطه به داخل آن می دمند. نی هفت بند دارای ۴ منطقه صوتی بم، اوج، غیث و ذیل است.
دوزله
دوزله از اتصال دو لوله ی مسی یا از جنس نی ساخته شده است. هر یک از این لوله ها بطور مستقل عمل می کنند و سوراخ های روی آن ها دقیقا در کنار هم قرار گرفته اند. این ساز نی در بین عشایر ایران رواج بیشتری دارد و نی نوازی با آن صورت می گیرد.
قره نی
قره نی در گروه سازهای بادی تک زبانه ای قرار دارد. از ترکیب دو کلمه ترکی به نام قره (سیاه) و کلمه نی فارسی ایجاد شده (نی سیاه) و در کشورهای دیگر با نام کلارینت شناخته می شود. در واقع قره نی نوعی از کلارینت است که توانایی تولید فاصله های موسیقی شرقی (ربع پرده) را دارد. در موقع نواختن، این نوع ساز نی کاملاً در دهان و مابین دندانها قرار می گیرد. جنس آن از چوب، آبنوس یا فلز است.
کلاس آموزش نی فرصتی است بی‌نظیر برای یادگیری یکی از سازهای قدیمی و پرمعنای موسیقی ایرانی. نی، با صدای لطیف و دل‌انگیزش، در بسیاری از آثار موسیقی سنتی ایران حضور دارد و هنرجویان این دوره می‌توانند با درک دقیق از تکنیک‌های نواختن آن، به اجرای قطعات مختلف بپردازند.
این دوره به گونه‌ای طراحی شده است که همه افراد، از مبتدی تا حرفه‌ای، می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
در کلاسهای نی، هنرجویان با روش‌های صحیح انگشت‌گذاری، تنفس مناسب و کنترل صدا آشنا می‌شوند و با تمرینهای عملی، پیشرفت چشمگیری در نوازندگی خود خواهند داشت.
با ترکیب تدریس حضوری و آنلاین، هنرجویان می‌توانند با توجه به شرایط خود، در این دوره شرکت کنند و از آموزش‌های حرفه‌ای و پشتیبانی مستمر بهره‌مند شوند.
اساتید مجرب و با تجربه در این دوره به هنرجویان کمک می‌کنند تا علاوه بر یادگیری اصول فنی، به عمق معنای موسیقی ایرانی نیز دست یابند.
کلاسهای نی، نه تنها مهارت‌های تکنیکی شما را بهبود می‌بخشد، بلکه شما را با روح و زیبایی خاص این ساز آشنا خواهد کرد و تجربه‌ای متفاوت از نوازندگی را برایتان رقم خواهد زد.
آموزشگاه نی آوای ماهان
آموزشگاه موسیقی آوای ماهان مجموعه ای است فرهنگی و هنری متشکل از کادر مجرب و به روز از اساتید و نوازندگان که همگی دارای سوابق قابل توجه فعالیت در ارکسترهای مطرح ایران (همچون ارکستر سمفونیک و ارکسترهای راک، پاپ و جز) و تدریس هستند با بهره گیری از فضا و امکانات آموزشی مناسب شامل سازهای آکوستیک و الکترونیک، کلاسها و سالن تمرین مجهز، در کنار کادر اداری دقیق و مجرب که در زمینه ی برگزاری کلاسهای موسیقی، رویدادها و کارگاههای پژوهشی و آموزشی، کنسرت های هنرجویی و حرفه ای و تولید آثار موسیقایی فعالیت می کند. توجه اصلی ما در مجموعه آوای ماهان بر کیفیت آموزش در زمینه های درک و شناخت موسیقی، پیشبرد تکنیک، علاقمندسازی هنرجویان و خدمات دقیق و منظم به اساتید و هنرجویان در چیدمان و برگزاری کلاسها و رویدادهای مرتبط است. گروه کُر آوای ماهان از حرفه ای ترین گروههای کُر فعال کشور است که همواره در سالنهای مهم کشور، جشنواره های داخلی و خارجی و مسابقات متعدد شرکت داشته و افتخارات گوناگون کسب کرده است. همچنین پروژه های مختلفی در زمینه ی تنظیم موسیقی و آهنگسازی برای نمایش، آثار موسیقی کلاسیک و پاپ در این مجموعه به انجام رسیده و در مواردی توسط اساتید و یا هنرجویان به اجرا یا ضبط رسیده است.
کودکان بسته به رشد و جثه از حدود 7 تا 8 سال به بالا می توانند یادگیری نی را شروع کنند. یعنی زمانی که دندانها رشد کامل داشته باشد (چون دهانه نی بین دندانهای پیشین قرار داده می شود) و انگشتان توانایی نگه داشتن سوراخ های ساز را داشته باشد.
مدت زمان دوره به عواملی مثل روش آموزشی، میزان تمرین هنرجو و تداوم کلاسها و .. بستگی دارد. اما به صورت کلی ساز نی شامل چهار صدا است. دوره ی اول حدود هشت ماه تا یک سال زمان می برد تا هنرجو صدای اول را بیاموزد. صدای دوم هم حداقل همین میزان زمان می برد و آموزش اتصال بین صداها هم نیاز به زمان و تمرین دارد. اما حرفه ای شدن، یادگیری کامل ساز و تمام کردن کتابهای آموزشی تقریبا 5 تا 8 سال طول می کشد.
ساز نی در ارکستر موسیقی سنتی در کنار سازهایی مثل تار، سه تار، سنتور و کمانچه قرار می گیرد. علاوه بر این در موسیقی تلفیقی، گاهی پاپ و راک ایرانی، موسیقی فیلم، موسیقی الکترونیک و گاه در پروژه های بین المللی در کنار سازهای دیگر کشورها به کار می رود. در برخی از آثار جز هم از نی در ترکیب با پیانو، کنترباس و درامز استفاده شده. در این فضا معمولا نی به جای ساکسیفون ملودی می نوازد و یا از فواصل ربع پرده برای ایجاد حال و هوای خاص شرقی در هارمونی های جز استفاده می کند.
خیر پیش نیازی وجود ندارد. ولی اگر کودک در دوره ی ارف ریکوردر را آموزش دیده باشد احتمالا در انگشت گذاری ها زودتر پیشرفت می کند.
بله ساز نی از اندازه های حدود 30 تا 40 سانت تا حدود یک متر ساخته می شود.
بله. اما بهتر است دوره ی ابتدایی که شامل صداسازی و تسلط بر صدای ساز است را به صورت حضوری بگذرانید و بعد از آن کلاس را به صورت آنلاین ادامه دهید.
بهتر تمرین به صورت روزانه باشد و حداقل نیم الی یک ساعت زمان در روز به تمرین اختصاص دهید. هرچقدر به این زمان اضافه کنید پیشرفت شما سریعتر خواهد بود.
ساز نی در دسته ی سازهای نسبتا ارزان قیمت قرار می گیرد و باید از فروشندگان معتبر سازهای سنتی خریداری شود. اما از آنجاییکه در ساز نی باید جای درست سوراخهای ی ساز بررسی شود و مورد تایید استاد قرار بگیرد بهتر است با مشورت استاد و از فروشگاهی که مهلتی بابت تست و کارشناسی ارائه می دهد خریداری شود.
شناخت ساز نی: ساختار و ویژگی‌ها
ساز نی (Ney)، یکی از برجسته‌ترین و کهن‌ترین سازهای بادی ایرانی، نه تنها یک ابزار موسیقی، بلکه نمادی از تاریخ و عرفان ایران زمین است. همان‌طور که مولانا فرموده است: «بشنو از نی چون حکایت می‌کند / از جدایی‌ها شکایت می‌کند»، صدای نی سرشار از ناله‌ها و رازهایی است که آن را در میان صوفیان و نام‌آوران ادبیات پارسی، مقدس و خاص ساخته است.
نی جزو سازهای بادی بدون زبانه (فاقد زبانه) است و از قدیمی‌ترین سازهای اصیل موسیقی ایرانی به شمار می‌آید. قدمت این ساز در ایران به اندازه تاریخ ایران زمین بوده و حتی شواهدی از قدمت ده هزار ساله آن در آمریکای جنوبی و پنج هزار ساله در مصر نیز وجود دارد.
ساختار نی هفت بند
رایجترین نوع نی در موسیقی کلاسیک ایرانی، نی هفت‌بند نام دارد. این ساز معمولاً از یک لوله استوانه‌ای تو خالی از جنس گیاه نی ساخته می‌شود.
اجزای اصلی آن متشکل از هفت بند و شش گره است.
- سوراخ‌ها: نی معمولاً دارای شش سوراخ است؛ پنج سوراخ در قسمت جلو و یک سوراخ در قسمت پشت که با انگشت شست مهار می‌شود.
- ابعاد: طول نی معمولاً بین ۳۰ تا ۷۰ سانتیمتر و قطر آن حدود ۱.۵ تا ۳ سانتیمتر است. نی‌های کوتاه‌تر صدای زیرتر و نی‌های بلندتر صدای بم‌تری تولید می‌کنند.
- عدم کوک پذیری: نی قابلیت کوک شدن ندارد. به همین دلیل، نوازندگان حرفه‌ای برای پوشش دادن دامنه صوتی ارکستر یا اجرای قطعات در پرده‌های مختلف (که در واقع شبیه به شل و سفت کردن سیم در سازهای زهی است)، از نی‌های متعددی با طول‌ها و قطرهای گوناگون استفاده می‌کنند.
وسعت صدای نی حدود دو اکتاو و نیم است که به چهار منطقه صوتی تقسیم می‌شود:
1. صدای بم و بم نرم
2. صدای اوج
3. صدای غیث
4. صدای پس غیث (ذیل)
بهترین قسمت صدادهی نی حدود دو اکتاو از منطقه صوتی وسط است.
نی بلند (نی خرک)
این ساز میتواند تا ۷۰ یا ۸۰ سانتیمتر طول داشته باشد و در بین مردم جنوب ایران و ترکمن‌ها محبوب است.
دوزله
از اتصال دو لوله مسی یا نی ساخته شده که هر یک به صورت مستقل عمل می‌کنند و در میان عشایر رواج دارد.
قره نی (کلارینت)
که در اصل نوعی کلارینت است و قابلیت تولید فواصل ربع پرده موسیقی شرقی را دارد.
۵ ویژگی بهترین ساز نی برای نوازندگان حرفه ای
انتخاب نی مناسب برای یادگیری و نوازندگی بسیار حائز اهمیت است. موارد زیر از مهم‌ترین ویژگی‌های یک نی خوب هستند:
- خشک بودن نی:
نی باید کاملاً خشک و دارای جنس استخوانی (تراکم بالای بافت) باشد. نی‌های مناطق خشک مانند کاشان، به دلیل استخوانی بودن، صدایی نافذ و دلنشین دارند. - کوک دقیق:
کوک نی باید مطابق با دیاپازون باشد. با این حال، اساتید معتقدند که نی ذاتاً سازی ناکوک است و این هنر نوازنده است که با دمش مناسب، آن را کوک بنوازد - صدای رسا:
نی باید صدایی رسا و با طنین خوب داشته باشد، نه صدای خفه که استخراج صدا در آن دشوار است. صافکاری نی (صیقلی بودن داخل آن) و تراش مناسب سر نی در این امر مؤثرند. - ظاهر زیبا:
داشتن بندپیچی مناسب و نداشتن عیوب ساختاری مانند ترک و گره (ترک موجب افت کیفیت و حجم صدا می‌شود). - ژوست بودن ساز:
کوک یک نت در تمام مناطق صوتی (بم، اوج و غیث) باید یکسان باشد. اگر نت "دو" در صدای بم کوک باشد اما در صدای اوج بالاتر صدا دهد، نشان از ژوست نبودن ساز است.
آموزش نی نوازی برای مبتدیان
یادگیری نی نوازی، اگرچه یکی از سازهای پیچیده و دشوار ایرانی به شمار می‌آید، اما با صبر، دقت و تمرین مستمر، دستیابی به مهارت در آن امکان‌پذیر است. در نواختن نی باید به صورت همزمان دو مورد زیر رعایت شود: طریقه دمیدن هوا به داخل نی و کنترل فشار هوای تولید شده
1.نحوه گرفتن ساز و انگشت گذاری
نوازنده نی را به صورت عمودی در دستان خود می‌گیرد.
- ترتیب مسدود کردن سوراخ‌ها در نی ایرانی ثابت است و برخلاف فلوت‌های غربی، بیشتر از بند کوچک یا بند سوم انگشت استفاده می‌شود.
- معمولاً دست چپ بالای دست راست قرار می‌گیرد (مگر در مورد چپ‌دستان).
2. تکنیک های صدادهی (دمیدن)
- روش دندانی (متداول): این روش، دهانه نی بین دو دندان جلو یا میان نیش و پیش قرار می‌گیرد. نوک زبان با کناره نوک نی مماس می‌شود و جریان هوا از طریق فاصله بین سقف دهان و زبان هدایت می‌گردد. این شیوه، روش متداول در بین نوازندگان حرفه‌ای موسیقی ردیف دستگاهی و کلاسیک است.
- روش لبی: در این روش، نی به صورت مایل روی لب‌ها قرار گرفته و باریکه هوایی از روزنه بین دو لب تولید می‌شود. این روش بیشتر در موسیقی محلی و بین چوپانان مرسوم بوده و صدای نسبتاً بلندتر و همراه با ناخالصی تولید می‌کند.
3. نقش زبان و تنفس:
- زبان: زبان نقش حیاتی در نی نوازی دارد. نوازنده میتواند با تغییر اندک محل زبان و نوک آن، صدای نی را از حالت دست باز به یک یا یک پرده و نیم تغییر دهد، که این امر نقیصه سوراخهای کم نی را جبران می‌کند.
- تنفس (دیافراگم): مدیریت دم و بازدم و نگه داشتن نفس امری حیاتی است. تنفس شکمی (دیافراگمی) مهم‌ترین تمرین تنفسی است که به تولید صدای صاف و واضح با فشار مناسب هوا کمک می‌کند.
دوره آموزش نی در آموزشگاه موسیقی آوای ماهان
آموزشگاه موسیقی آوای ماهان با بهره‌گیری از کادر مجرب اساتید و امکانات آموزشی مناسب، فرصتی بی‌نظیر برای یادگیری اصولی و حرفه‌ای ساز نی فراهم کرده است. کلاسهای آموزش نی در آوای ماهان به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که تمامی افراد، از مبتدی تا حرفه‌ای، می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. هنرجویان در این دوره‌ها با روش‌های صحیح انگشت‌گذاری، تنفس مناسب و کنترل صدا آشنا می‌شوند و با تمرینهای عملی، پیشرفت چشمگیری خواهند داشت.
این مجموعه از اساتید با تجربه و به‌روز بهره می‌برد، از جمله استاد حسن فتحی که تخصص‌های متعددی در زمینه تار، سه‌تار، سنتور و نی دارند. اساتید آوای ماهان علاوه بر اصول فنی، هنرجویان را با روح و زیبایی خاص موسیقی ایرانی آشنا می‌کنند. توجه اصلی آوای ماهان بر کیفیت آموزش، پیشبرد تکنیک، و علاقمندسازی هنرجویان است. این مجموعه برگزاری کنسرت‌های هنرجویی و حرفه‌ای، ارکستر و تمرینهای جمعی را نیز در برنامه دارد.
نوازندگان این ساز امکان مشارکت در ارکسترهای موسیقی سنتی در کنار سازهایی چون تار، سه‌تار، سنتور و کمانچه را خواهند داشت. همچنین نی در موسیقی تلفیقی، فیلم و حتی در برخی آثار جز (معمولاً به‌جای ساکسیفون) نیز به کار می‌رود.
سن مناسب شروع
کودکان بسته به رشد و جثه، معمولاً از سن ۷ تا ۸ سالگی به بالا می‌توانند یادگیری نی را آغاز کنند. این امر به دلیل نیاز به رشد کامل دندانها (زیرا دهانه نی بین دندانهای پیشین قرار می‌گیرد) و توانایی انگشتان برای نگه‌داشتن سوراخهای ساز است.
نی جزو سازهای نسبتاً ارزان قیمت است. پیشنهاد می‌شود ساز با مشورت استاد و از فروشگاهی که مهلت تست و کارشناسی ارائه می‌دهد، خریداری شود تا کوک و ساختار آن تأیید گردد.
کلاس آموزش نی در تهران
آموزشگاه موسیقی آوای ماهان، با سوابق قابل توجه در ارکسترهای مطرح ایران (همچون ارکستر سمفونیک و ارکسترهای راک، پاپ و جز) و تمرکز بر کیفیت آموزش، هنرجویان را در مسیر تبدیل شدن به نوازندگان حرفه‌ای نی یاری می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دوره‌های آموزش نی و نحوه ثبت‌نام با آموزشگاه موسیقی آوای ماهان تماس بگیرید.
آموزشگاه آوای ماهان برگزارکننده انواع کلاس های آموزش ساز ایرانی از جمله آموزش تار، سه تار، قانون، دف، آموزش کمانچه و... می باشد. برای شرکت در این کلاس ها با ما در ارتباط باشید.
کلاسهای نی برای من تجربه‌ای فوق‌العاده بود. به‌عنوان کسی که هیچ تجربه‌ای از این ساز نداشتم، استاد با صبر و حوصله هر نکته‌ای رو به من آموزش داد. بعد از چند جلسه، احساس کردم که به صدای نی تسلط بیشتری پیدا کردم.
دوره نی خیلی به من کمک کرد که علاوه بر یادگیری تکنیک‌های این ساز، به عمق موسیقی ایرانی پی ببرم. تدریس استاد هم خیلی مفهومی بود و همیشه پاسخگوی سوالاتم بودند. کلاسهای آنلاین هم بسیار راحت بودند و می‌توانستم از هر جایی در دوره شرکت کنم
یادگیری نی همیشه برام یک چالش بود، اما در این دوره توانستم به راحتی اصول نواختن این ساز رو یاد بگیرم. استاد دوره خیلی ماهر بودند و به تک‌تک هنرجویان توجه ویژه داشتند
این دوره منو خیلی به دنیای موسیقی ایرانی نزدیک‌تر کرد. نی سازی است که با صدای دل‌نشینش شما رو به دنیای دیگری می‌برد. من از کلاس آنلاین استفاده کردم و خیلی راضی بودم که توانستم هر جلسه رو دوباره مرور کنم
کلاس نی برای من نقطه شروع یک سفر جدید در موسیقی بود. استاد در تدریس خیلی مهارت داشتند و تونستم به سرعت پیشرفت کنم. به‌خصوص که می‌شد به‌صورت آنلاین هم در دوره شرکت کرد، برای من که زمان محدودی داشتم، این خیلی مفید بود
2 دیدگاه در “آموزش نی”
سلام، من می خوام کلاس نی شرکت کنم و نیاز به مشاوره دارم که چطوری باید شروع کنم و چه کاری باید انجام بدم. میشه منو راهنمایی کنید. ممنون
سلام دوست عزیز
لطفا با شماره های آموزشگاه تماس بگیرید.